تاثیر حذف برگ بر فعالیت فتوسنتزی برگ پرچم و رشد دانه در گندم نان

یکی از راههای کاهش هدرروی آب ناشی از تعرق و در نتیجه افزایش کارآیی مصرف آب wue))، کاهش عوامل تشدیدکننده تعرق ولی کم کارآمد در پر شدن دانه می باشد. هدف تحقیق حاضر تعیین کارآیی برگهای مختلف در پر شدن دانه و میزان پروتئین آن از طریق کاهش سطح برگ در زمانهای مختلف و شدتهای مختلف با توجه به روابط مبدأ – مقصد بود. بدین منظور آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران (کرج) در سال 83-1382 اجرا شد. حذف سطوح مختلف برگ در سه مرحله غلاف برگ (booting)، گرده افشانی و 20 روز بعد از گرده افشانی انجام گرفت و اندازه گیری صفات در سه مرحله 20، 40 و 60 روز پس از غلاف برگ انجام گردید. عموما حذف برگ در مراحل مختلف نموی اثر معنی داری بر فتوسنتز، تعرق و در نتیجه کارآیی مصرف آب فتوسنتزی و نیز کلروفیل برگ پرچم نداشت. حذف برگ حتی به صورت کامل و در مرحله گرده افشانی نیز اثر معنی داری بر عملکرد دانه، شاخص برداشت و محتوای پروتئین دانه نداشت. لذا عدم واکنش رشد دانه (قدرت مقصد) به کاهش سطح برگ (کاهش اندازه مبدأ) بدلیل پدیده جبرانی یعنی افزایش شدت فتوسنتز در برگهای باقی مانده (افزایش فعالیت مبدأ) نبوده و احتمالا انتقال مجدد و نیز فتوسنتز ساختار سنبله در حفظ رشد دانه نقش داشته اند. نتایج این تحقیق هماهنگ با این فرضیه است که در شرایط محدودیت رطوبتی می توان با کاهش در برگهای تعرق کننده ولی با کارآیی کم در پر شدن دانه و افزایش تراکم گیاهی، امکان افزایش تولید و کارآیی مصرف آب را فراهم ساخت.